قسمت نبود...
عدد 40 از یه جایگاه و تقدس ویژه ای در ادبیات .. تاریخ و اعتقادات ایرانیان برخورداره و تاکنون خیلیا راجع به راز و رمز نهفته اون پرده برداری کردن. که من به گوشه هایی از رموز این عدد مقدس اشاره می کنم. * عقل آدمی در چهل سالگی به بالاترین كمال خود در حد استعداد هر فرد مي رسد. * حضرت رسول در سن چهل سالگی به رسالت مبعوث شدند، حضرت موسی چهل روز در کوه معتکف بود تا الواح هفت گانه را دریافت داشت،قوم بنی اسرائیل به دلیل کفران نعمت و پرستش گوساله به سرگردانی چهل ساله محکوم شدند و تخمیر طنيت آدم ابوالبشر در 40روز به اتمام رسید. * سهروردي بيان ميکند که: "خداوند انسان را در چهل روز آفريد و هر روز صفتي به او اعطا کرد که هريک حجابي و مايه تعلق وي به دنيا بود تا اينکه در روز چهلم حجابها کامل و متراکم شد." * حضرت آدم در فراق بهشت ۴۰ روز گریست. * حضرت آدم در مرگ هابیل چهل شب گریه کرد. * حضرت آدم، چهل شبانه روز بر روی کوه صفا در حال سجده بود. * در ميان اهل باطن و رياضت شرعى، چله ( چهل روز) نشينى مرسوم میباشد. * علاوه بر این، عدد چهل همچون هفت، در فرهنگ عامه مردم، از آداب و رسوم گرفته تا باورداشتها و اعتقادات و حتی داستانها و افسانه ها و محاورات روزمره، به طور برجسته ای نمایان میباشد. * در خصوص علت پیدایش نوروز، در روايات ايراني آمده است که "چون سليمان بن داوود انگشتر خويش را گم کرد سلطنت از دست او بيرون رفت. اما پس از چهل روز بار ديگر انگشتر خود را بازيافت و پادشاهي و فرماندهي به او بازگشت و مرغان به دور او گرد آمدند، و ايرانيان گفتند: نوروز آمد." * از دوره صفویه رسم است در نوروز چهل مرتبه سوره يس را بر انار یا آب می خوانند و بر سر سفره نوروزی می گذارند. و پس از تحویل سال به یمن سلامتی و برکت از آن می خورند. * در بعضي از مناطق آذربايجان شرقي، صبح چهارشنبه سوری، مردم کاسه يا کوزه آب را برداشته و نزد روحاني محل مي بردند. اين روحاني بر آن آب، چهل بار سوره ياسين میخواند. و خوردن این آب را در هنگام تحویل سال، خوشیمن میدانند. * در مازندارن در شب چهارشنبهسوری آش "چهلگياه" ميپزند و آن را جهت مداوای بیماری موثر میدانند. * در گذشته، شیرازیان هر ساله در چهلمين روز پس از عيد نوروز در محوطه جلوي آرامگاه سعدي جمع ميشدند و آش نذري که در فارس به آن«ديگ جوش» میگویند، مي پختند و از بامداد تا شب به شادي میپرداختند. * مردم قوم لک بر این باورند که "جكه ماتي (پرنده اي كوچك تر از گنجشك)چهل روز مانده به فرا رسيدن نوروز 40 عدد ريگ به آشيانه اش مي برد و با گذشت هر روز، يكي از آنها را از لانه بيرون مي اندازد و با تمام شدن ريگ ها كه پايان زمستان است به پرواز در آمده و بر روي شاخه هاي درختان يا خارهاي كم پشت به رقص درمی آیند." * نیاكان ما، با متوجه شدن اولین شب بلند سال در اول زمستان گاهشماری خود را چهل روز، چهل روز تقسیم نمودند. و در پی آن، زمستان به دو چله کوچک و بزرگ تقسیم گردید. که یلدا (تولد خورشید در روز نخست چله بزرگ) و جشن سده (جشن چهلمین روز تولد خورشید، و مصادف با پایان چله بزرگ میباشد) یادگار این دو چله می باشد. * در آبادیهای جیرفت، شب دهم بهمن ماه، آتش بزرگي بنام آتش سده، با چهل شاخه از درختان هرس شده كه نشان"چله بزرگ" است در ميدان ده بر ميافروزند و ميخوانند: سده سده دهقاني، چهل كنده سوزاني، هنوز گويي زمستاني. * جشن چِلمو یا چهلمین که در چهلمین روز از نوروز میان زرتشتیان کرمان برگزار میگشت. * در گذشته آذربایجانیها رسمی داشتند که بدان "منجوق ساللاماخ" (منجوق اندازی) میگفتند. این رسم بدین شکل بود که در شب عيد قربان تعدادی از جوانان گردهم آمده و يک کوزه با دهانهي گشاد را پر از آب کرده و درون آن چهل عدد گندم و چهل عدد ريگ میانداختند. سپس هرکس با انداختن يک عدد منجوق يا شئ منحصر به خودش در آن، فال میگرفت. * در تمامی مناطق ایران، سعی میکنند تا چهلمین روز تولد نوزاد، مادر و نوزاد را تنها نگذارند. و میگفتند:"تا چهل روز یک پایش این دنیا و یک پایش آن دنیاست" * همانگونه که لرستانی ها نیز معتقدند زائو باید مدت چهل روز را در قرنطینه سرکند تا نه از همزادش آسیب ببیند و نه دیگری که چلهدار است، گذرش به او بیفتد." (این را هم بد شگون می دانند). * در گذشته، هنگام نامگذاری کودک، پدر و مادر به نوزاد رونما میدادند. که اگر نوزاد پسر بود، معمولا یک چهل بسمالله که از طلای ناب درست شده بود،و ... رونمای نوزاد بود. * طلسم چهل بسم الله" از جمله دعاهایی است که همراه نوزاد برای محفوظ ماندن از مرگ، قرار می دهند. همچنین در روز عاشورا برای کودکانی که نذر پوشیدن لباس سقایی دارند استفاده می شود. * در گذشته در برخی مناطق از جمله لرستان رسم بوده که در حمام روز چهلم که آخرین حمام دوران زایمان است، مادر و نوزادش را "چلّه بُري» و يا «چله بندي» (آداب زدودن اثرات جادويى و نازايى) میکردند. یعنی آنها را با «جامِ چهل كليد» غسل میدهند. بدین نیت که قضا و بلا از او و نوزادش دور شود و از گزند و بیماری ایمن باشند. روش دیگر این بود که تخم مرغی را سوراخ کنند و پس از خالی کردن محتویات آن، چهل بار آن را از آب پر کرده و در ظرفی خالی مینمودند. سپس آن آب را بر سر زائو می ریختند . و برخی نیز، کاسه ای را پر از آب می کردند و چهل دانه ریگ به عدد روزهای چله درآن قرار داده و بر سر مادر خالی می نمودند. در اکثر مناطق، جام «چهل کليد» برای بخت گشایی نیز به کار میرفت. * همچنین وقتی عروس یا زنی آبستن نمی شد، در آغاز می پنداشتند که چله بر او افتاده ( یا: چله گیر شده) و برای این که آبستن شود، باید چله بری کند که طبق گفته محمود کتیرایی در کتاب "از خشت تا خشت" این چله بری به چند گونه می باشد از جمله اینکه "به نخ نتابیده، چهل بار سوره یوسف می خواندند و هر بار یک گره به آن نخ می زدند و آن را به مردمی دادند تا به کمر خود بیندد. در گذشته می گفتند:" بچه در رحم مادر چهل روز نطفه است، چهل روز خون است و چهل روز گوشت جویده است * براي داشتن بچه زيبا و خوب، سوره ياسين را چهل بار مي خوانند و روي چهل سيب سرخ مي دمند. * در خراسان، وقتی نوزادی به طور سنتی در منزل به دنیا می آمد، چهل سوزن و چهل سنجاق در جفت بچه فرو میکردند و آن را در پارچهای سفید پیچیده و در کوزههای سفالینِ گشادِ آب ندیده میگذاشتند و یا آن را فقط با یک دانه زغال در باغچة خانه چال میکردند. * در ابیانه، کودکی که پس از یک سالگی هنوز راه نیفتاده باشد، آیین "سلطان سبدی" را به جای میآورند. بدین ترتیب که مادر، کودک را در سبدی قرار میدهد و سبد را بر سر گذاشته و به درِ چهل خانه میرود و اشعاری می خواند. اهالی خانه نیز مقداری خوراکی در سبد می ریزند. از این خوراکی ها مقداری به کودک می دهند تا سستی او دفع شود و قوت راه رفتن بیابد. * نورآبادیها (لرستان) درشب چهلم تولد ، بچه را در بغل میگیرند و به خانههای مختلف می روند . اهل هر خانه مقداری حبوبات به عنوان هدیه به اولیاء بچه می دهند و مادر و خواهران به اتفاق زمان دیگر روستا ، حبوبات جمع آوری شده را که بیشتر از نوع گندم ، ماش ، عدس ، و نخود است می پزند و بین اهل روستا تقسیم مینمایند تا نذری باشد برای درامان ماندن نوزاد از خطرات و بیماریها. * برای تهیه "آش دندانی" ، قبل از مخلوط كردن همهي مواد و بُنشن آش، ابتدا از هر يك از بنشنها، چهل عدد ميشمارند و در قابلمه ميريزند. * همانند چهلمین روز تولد نوزاد، چهلمین روز فوت افراد نیز، مراسم ویژهای با باورها و آداب خاصی ، به جای آورده میشود. نمونه شاخص آن، مراسم"اربعین حسینی" است که در چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) و شهیدان کربلا، با آداب و آئینهای متنوعی در بین شیعیان برگزار می گردد. * در گیلان زنان در سوگ عزیزانشان، از چهل روز تا یک سال و مردان از یک هفته تا چهل روز سیاه می پوشند. * در خور مردم بر این باورند که روان انسان پس از مرگ تا روز چهلم بالای گور پرواز می کند و سپس به جهان جاوید می شتابد.
MiSs-A |